Phương Pháp Viết Bài Văn Nghị Luận: Từ A đến Z Cho Học Sinh

Chắc hẳn trong chúng ta, ai cũng từng ít nhất một lần phải “vật lộn” với những bài văn nghị luận. Làm sao để mở bài thật ấn tượng? Thân bài cần có những luận điểm gì? Kết bài thế nào cho độc đáo? 🤔 Hôm nay, cô và các em sẽ cùng nhau chinh phục “nỗi sợ” mang tên phương pháp viết bài văn nghị luận nhé!

I. Bài Văn Nghị Luận Là Gì? Vì Sao Cần Phải Học Viết?

Trước khi đi vào tìm hiểu phương pháp viết, chúng ta hãy cùng nhau giải đáp một câu hỏi đã nhé: Bài văn nghị luận là gì?

Nói một cách dễ hiểu, bài văn nghị luận là dạng bài tập làm văn mà ở đó người viết dùng lý lẽ, bằng chứng… để thuyết phục người đọc tin vào một vấn đề nào đó. Ví dụ như khi thầy cô giáo ra đề bài “Hãy chứng minh rằng bảo vệ môi trường là bảo vệ cuộc sống của chúng ta”, các em sẽ phải sử dụng những kiến thức, những thông tin đã học, đã đọc để chứng minh cho luận điểm đó là đúng.

Vậy vì sao chúng ta cần phải học viết bài văn nghị luận?

• Thứ nhất, đây là một phần kiến thức bắt buộc trong chương trình Ngữ Văn từ lớp 6 đến lớp 12.
• Thứ hai, rèn luyện kỹ năng lập luận, phản biện, tư duy logic – những yếu tố vô cùng cần thiết cho học tập và cuộc sống sau này.
• Thứ ba, giúp chúng ta nâng cao khả năng diễn đạt, trình bày suy nghĩ một cách mạch lạc, rõ ràng và thuyết phục.

II. Các Bước Viết Bài Văn Nghị Luận “Chuẩn Không Cần Chỉnh”

Việc nắm vững phương pháp viết bài văn nghị luận là chìa khóa giúp các em đạt được điểm số cao trong các bài kiểm tra, bài thi. Dưới đây là các bước chi tiết mà cô muốn chia sẻ với các em:

1. Tìm Hiểu Kĩ Đề Bài và Xác Định Dạng Bài

“Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng”, trước khi bắt tay vào viết, việc đầu tiên chúng ta cần làm là đọc thật kĩ đề bài để:

• Xác định dạng bài: Đây là dạng bài nghị luận về một vấn đề tư tưởng đạo lý hay nghị luận về một tác phẩm văn học?
• Xác định yêu cầu của đề: Đề bài yêu cầu giải thích, chứng minh, phân tích hay bình luận?
• Khoanh vùng kiến thức: Từ đó, chúng ta có thể khoanh vùng những kiến thức, tác phẩm cần thiết để triển khai bài viết.

2. Lập Dàn Ý Chi Tiết

Đây là bước vô cùng quan trọng, giúp bài viết của chúng ta mạch lạc, logic và không bị lạc đề.

Dàn ý bài văn nghị luận cơ bản bao gồm 3 phần:

• Mở bài: Giới thiệu vấn đề cần nghị luận.
• Thân bài:
  • Giải thích các khái niệm, ý nghĩa liên quan đến vấn đề cần nghị luận.
  • Nêu các luận điểm, luận cứ (lý lẽ, dẫn chứng) để làm rõ vấn đề.
  • Phân tích, chứng minh, bình luận các luận điểm đã nêu.
• Kết bài:
  • Khẳng định lại vấn đề.
  • Rút ra bài học nhận thức, hành động.

3. Viết Bài

Dựa vào dàn ý đã lập, chúng ta tiến hành viết bài hoàn chỉnh.

Lưu ý:

• Diễn đạt lưu loát, trong sáng, sử dụng ngôn ngữ phù hợp với văn phong nghị luận.
• Trình bày sạch đẹp, rõ ràng, phân chia đoạn văn hợp lý.
• Sử dụng các biện pháp nghệ thuật, yếu tố biểu cảm (ở mức độ vừa phải) để bài viết thêm sinh động.

4. Kiểm Tra Lại Bài Viết

Sau khi hoàn thành bài viết, chúng ta cần đọc lại thật kĩ để:

• Sửa lỗi chính tả, ngữ pháp, cách diễn đạt.
• Kiểm tra lại bố cục, nội dung xem đã đáp ứng yêu cầu đề bài chưa.

III. Một Số “Bí Kíp” Giúp Bài Văn Nghị Luận “Ghi Điểm”

Ngoài việc nắm vững phương pháp viết bài văn nghị luận, các em có thể tham khảo một số “bí kíp” sau đây để bài viết của mình thêm phần ấn tượng:

• Mở bài sáng tạo: Thay vì đi thẳng vào vấn đề, các em có thể mở bài bằng một câu chuyện ngắn, một câu danh ngôn hay một hình ảnh ẩn dụ… để thu hút người đọc.
• Luận cứ xác thực: Nên ưu tiên sử dụng những luận cứ là những sự kiện lịch sử, những câu chuyện có thật, những số liệu thống kê chính xác… để tăng tính thuyết phục cho bài viết.
• Kết bài ấn tượng: Kết bài không đơn thuần chỉ là nhắc lại vấn đề mà nên để lại trong lòng người đọc những suy ngẫm, những ấn tượng sâu sắc.

IV. Hãy Luyện Tập Thường Xuyên Nhé!

“Trăm hay không bằng tay quen”, việc thường xuyên luyện tập là yếu tố quyết định giúp các em thành thạo phương pháp viết bài văn nghị luận.

Các em có thể:

• Tự mình luyện viết theo các đề bài trong sách giáo khoa hoặc các đề thi thử.
• Tham khảo các bài văn mẫu để học hỏi cách diễn đạt, cách triển khai ý.
• Trao đổi, thảo luận với bạn bè, thầy cô để nhận được những góp ý hữu ích.

Cô hi vọng rằng, với những kiến thức mà cô vừa chia sẻ, các em đã phần nào tự tin hơn trong việc chinh phục dạng bài nghị luận. Hãy nhớ rằng, “không có con đường nào dẫn đến thành công mà trải đầy hoa hồng”, chỉ cần chúng ta kiên trì, nhẫn nại và không ngừng cố gắng thì nhất định sẽ gặt hái được những “trái ngọt” trên con đường chinh phục môn Ngữ Văn. Chúc các em học tốt!

Các em có muốn tìm hiểu thêm về cách viết mở bài, thân bài, kết bài hay các dạng bài nghị luận cụ thể? Hãy để lại bình luận bên dưới để cô biết nhé!